Over mieren

Wat is mierenhouden?

Mierenhouden is het houden van mieren als huisdier. Net als bijvoorbeeld een aquarium met vissen kan men ook een formicarium met mieren hebben. Mieren zijn hele ijverige dieren, ze zijn altijd druk bezig met het jagen op prooien, hun jongen verzorgen, nesten graven en ga zo maar door. Het is erg interessant en fascinerend om te zien hoe het er onder de grond aan toe gaat en om de mieren van zo dichtbij te kunnen observeren in hun dagelijks leven. In tegenstelling tot wat veel mensen denken zijn er niet enkel rode en zwarte mieren maar duizenden verschillende mierensoorten met allemaal unieke eigenschappen.

Waarom mierenhouden?

Mierenhouden is een leuke hobby voor jong en oud. Het onderhouden van een mierenkolonie hoeft niet veel ruimte of geld te kosten. Mieren zijn uitermate geschikt voor kinderen als 1e huisdier. Het geeft een stukje verantwoording, is een leuke laagdrempelige manier om wat te leren over de natuur en is anders dan bijvoorbeeld een konijn geen last voor de ouders wanneer het kind toch de aandacht verliest.  

Ook voor volwassenen is er genoeg te vinden in de mierenhobby. Het observeren van de mieren is een vermakelijke en ontspannende activiteit. Met het kweken van de mieren, bouwen van formicaria, oplossen van problemen en leren van nieuwe dingen kun je in deze veelzijdige hobby heel wat uren steken. Ook zijn de mede hobbyisten over het algemeen vriendelijk en behulpzaam, hierdoor is er een leuke community.

Biologie van de mier

Wanneer je mieren gaat houden is het handig een beetje te begrijpen hoe een mier in elkaar zit en werkt.

We noemen mieren doorgaans bij de wetenschappelijke (binaire) naam. Deze namen worden over de hele wereld gebruikt en hetzelfde geschreven. Het eerste deel van de wetenschappelijke naam vertelt tot welk geslacht de mier hoort, deze wordt met een hoofdletter geschreven. Neem Camponotus barbaricus, de Camponotus soorten zijn de reuzemieren. Het tweede deel van de naam is de soortnaam, barbaricus. De soort heeft met de eigenschappen van de mier te maken en niet met de afkomst. Zo betekent barbaricus iets in de richting van woest/barbaars. 

Misschien zijn ze je wel eens opgevallen, op een warme zomermiddag, soms wel tienduizenden vliegende mieren in de lucht en op straat. Deze vliegende mieren zijn de gynes en drones (vrouwtjes en mannetjes). 

Wanneer een kolonie een aantal jaar oud is zal deze nieuwe gynes en drones gaan produceren, als het moment daar is vliegen ze massaal uit en paren ze met vliegende mieren van andere kolonies. De drone bevrucht de gyne in de lucht na de bevruchting sterft de drone, de gyne zal haar vleugels afwerpen. Er zijn 2 soorten gynes, niet-parasitaire en parasitaire.

Een niet-parasitaire gyne zoekt een geschikte plaats om een holletje graven. In dit holletje zal ze haar eerste eitjes leggen met een goede dosis geluk en hard werk zal ze samen met al haar dochters een groot koninkrijk bouwen. Dit is de meest voorkomende manier.

Een parasitaire gyne zoekt naar een wat kleinere kolonie van een andere soort. Zij vermoordt de gyne van de andere kolonie en houd de werksters als slaven om te helpen haar broed te verzorgen.

Er zijn ook nog kolonies met gamergates, dit zijn werksters die eitjes kunnen leggen. Wanneer de gamergate dood is zal een nieuwgeboren werkster de taak van gamergate overnemen. 

Een mier bestaat altijd uit 4 delen: kop, borststuk, schub/stekel, achterlijf. Het formaat, de vorm en kleur van deze delen kan heel erg verschillen. Er zijn duizenden verschillende soorten mieren die zich over de hele wereld op de meest bijzondere manieren hebben kunnen ontwikkelen. Zo heb je de Odontomachus (Trapjaw) soorten, deze hebben enorme kaken waar mee ze met snelheden van over de 100km/uur hun prooien kunnen vangen en vermoorden. Of de Myrmecocystus mimicus (Honingpot mier) die hun achterlijf zo vol kunnen zuigen met vocht en suikers dat ze een hele bal zo groot als een dikke knikker achter zich hebben hangen. 

Zoals bij veel insecten heeft de ontwikkeling van de mier meerdere fases. 

  • Ei, de gyne legt doorgaans een bultje eitjes uit de eitjes komen larven.
  • Larf, de larf kan meestal bewegen en wordt gevoerd of eet zichzelf in sommige gevallen helemaal vol. Na een periode van eten en groei verpopt deze larf.
  • Pop, in de meeste gevallen wikkelt de larf zichzelf in eigengemaakte zijde om hier te verpoppen. Maar schrik niet er zijn ook genoeg soorten met naaktpoppen. 
  • Mier, werksters of in de stichtfase de gyne pakken de poppen uit wanneer de mier volgroeid is. Het exoskelet van de mier moet dan nog wel ongeveer een dag uitharden, naarmate de mier verder uithardt word het exoskelet donkerder.
  • Gaster = achterlijf
  • Thorax = borststuk
  • Gyne = mieren koningin
  • Drone = mieren mannetje
  • W = werkster
  • Q = gyne
  • Grijsje = een pasgeboren mier met een nog niet uitgehard exoskelet. Deze mieren zijn licht van kleur.  
  • Naaktpop = een pop zonder zijden jasje.
  • Trophallaxis = de overdracht van voedsel of vocht tussen leden van een kolonie. Mieren voeren elkaar mond op mond uit een 2e maag speciaal hiervoor.
  • Fysogastrisch = fysogastrie betekent het opzwellen van de intersegmentale vliezen. Wanneer een mier verzadigd is is de gaster opgezet, dit kun je bij bijvoorbeeld Camponotus soorten heel goed zien. 
  • Semi claustraal = een gyne welke niet kan stichten op eigen voorraad, moet op jacht naar voedsel.
  • Claustraal = een gyne welke sticht op eigen voorraad, gaat niet op jacht naar voedsel.

Starten en leren

Alles over hoe je start met mieren houden en de veel gestelde vragen in de hobby.

Starten met mierenhouden

De reageerbuis setup

Huisvesting

Veel voorkomende problemen

Overige vragen

Heb jij nog een toevoeging of mis je iets wat je als beginner graag had willen/wil weten? We horen het graag van je! Heb je nog overige vragen? Schroom ook dan niet om contact met ons op te nemen. We zijn er voor je!